Wet DBA en uitwerking van het arbeidsmarktpakket

Minister Van Gennip (SZW) stuurt de Tweede Kamer voor de zomer een hoofdlijnenbrief over de uitwerking van het arbeidsmarktpakket. Ook volgt een brief met een reactie op het rapport Focus op handhaving Belastingdienst van de Algemene Rekenkamer. Uit dit rapport bleek dat de pakkans op schijnzelfstandigheid erg laag is. Dit blijkt uit de beantwoording van Kamervragen.

De Kamervragen werden gesteld naar aanleiding van signalen uit verschillende sectoren dat opdrachtgevers, in afwachting van een op handen zijnde start van de handhaving van de Wet DBA, nu al contracten met zelfstandige ondernemers opschorten, annuleren of verbreken. Minister Van Gennip vindt het in algemene zin begrijpelijk en verstandig dat partijen in verschillende sectoren hun contracten en arbeidsrelaties tegen het licht houden om te bezien of deze conform geldende wetgeving zijn. Zij gaat er van uit dat opdrachtgevers contracten niet zonder goede reden opschorten, annuleren of verbreken.
Het geldende handhavingsmoratorium betekent niet dat er door de Belastingdienst niet gehandhaafd kan worden op de kwalificatie van de arbeidsrelatie voor de loonheffingen. Er wordt gehandhaafd bij kwaadwillendheid en wanneer aanwijzingen door de Belastingdienst (gegeven vanaf 1 september 2019) niet binnen een redelijke termijn zijn opgevolgd. Handhaving ten aanzien van de loonheffingen naar aanleiding van een aanwijzing die niet binnen de gestelde termijn is opgevolgd, kan met terugwerkende kracht tot het moment dat de betreffende aanwijzing is gegeven.
De minister vindt het belangrijk om onderscheid te maken tussen situaties waarin de juiste kwalificatie van de arbeidsrelatie niet duidelijk is en situaties waarin de juiste kwalificatie op zichzelf duidelijk is, maar niet wenselijk wordt geacht door opdrachtgever/werkgever en werkenden. Voor een juiste kwalificatie van de arbeidsrelatie kunnen opdrachtgevers nog steeds de online webmodule raadplegen om meer inzicht te krijgen in de criteria die van belang zijn. De pilot is afgelopen maar de online pilotomgeving van de webmodule is nog steeds actief.
In de situaties waarin de kwalificatie op zichzelf duidelijk is maar niet als wenselijk wordt ervaren, leidt het huidige toetsingskader niet tot een ongewenste inperking van de ondernemersvrijheid. Opdrachtgevers/werkgevers en werkenden zijn vrij om de arbeidsrelatie op een manier in te richten waarop op basis van een overeenkomst van opdracht of aanneming van werk gewerkt kan worden. Indien de feitelijke invulling van de arbeidsrelatie voldoet aan de criteria van een arbeidsovereenkomst (arbeid, loon en gezag) is sprake van schijnzelfstandigheid.
De Belastingdienst houdt risicogericht toezicht op de kwalificatie van de arbeidsrelatie voor de loonheffingen en richt zich daarbij op opdrachtgevers in diverse branches en sectoren. Daarnaast hanteert de Belastingdienst een sectorspecifieke benadering die zich onderscheidt van het toezicht bij individuele opdrachtgevers, omdat het doel is het maken van afspraken met een sector over een goede naleving van de wet- en regelgeving op het gebied van inhouden en afdragen van loonheffingen. Hierbij werkt de Belastingdienst samen met branche- of koepelorganisaties. Er is met een beperkt aantal sectoren begonnen, in een deel van de zorg en de bouw.
In het coalitieakkoord is de ambitie uitgesproken om de arbeidsmarkt te hervormen en met aanpassingen te komen. De positie van zzp’ers maakt onderdeel uit van dit pakket arbeidsmarktmaatregelen. Hierbij wordt gekeken naar zowel de doelen (einde maken aan onduidelijkheid, onzekerheid en misbruik van zzp-schijnconstructies) als het middel (creëren van een eigen rechtspositie).

Wob-verzoek Wet DBANaar aanleiding van een Wob-verzoek is er een derde deelbesluit gepubliceerd over de webmodule voor de beoordeling van een arbeidsrelatie. Het gaat om een groot aantal documenten (verslagen, memo’s, e-mails) dat openbaar is gemaakt. Eerdere deelbesluiten zijn gepubliceerd in februari en augustus 2021.

Bron: Min. SZW, EZK en Fin. 02-06-2022; MvF 09-06-2022